Akt notarialny mieszkania jest nieodłącznym elementem procesu zakupu lub sprzedaży nieruchomości. Najczęściej kończy on całą transakcję pomiędzy kupującym a sprzedającym. Akt notarialny musi być podpisany przez strony umowy w kancelarii notarialnej.
Według Krajowej Rady Notarialnej w 2021 roku w Polsce kancelarie prowadziło 3806 notariuszy.
Najwięcej notariuszy prowadzi swoją działalność na terenie okręgu izb, w regionie warszawskim (666 osób) i krakowskim (453 osoby).
W Polsce jest 2491 kancelarii notariusza prowadzonych jednoosobowo oraz 558 prowadzonych w formie spółek cywilnych i 57 w formie spółek partnerskich. Większość notariuszy w naszym kraju stanowią kobiety – 63,74% ogólnej ich liczby. Najwięcej, bo aż 73,06% pracuje w okręgu szczecińskim (źródło: https://krn.org.pl/aktualnosci/w-polsce-jest-ok-4-000-notariuszy-i-3106-kancelarii-notarialnych). Bez notariuszy nie byłoby możliwe załatwienie wielu ważnych spraw spadkowych i związanych z nieruchomościami. 


Co to jest akt notarialny?

Akt notarialny mieszkania to dokument, który potwierdza zakup nieruchomości. Dokładniej jest to potwierdzenie czynności cywilnoprawnej u notariusza, który ma uprawnienia, aby wydać taki dokument. Notariusz jest zobowiązany do przestrzegania odpowiednich procedur przy podpisywaniu aktu notarialnego. To przede wszystkim sprawdzenie tożsamości wszystkich uczestników zgodnie z ustawą z dnia 14 lutego 1991 roku. Dodatkowo jest on zobowiązany do zachowania tajemnicy, nawet w przypadku, gdy utraci uprawnienia do wykonywania zawodu. Lista aktualnie dostępnych notariuszy w konkretnej okolicy jest dostępna na stronie Krajowej Rady Notarialnej.


Jakie informacje znajdą się w akcie notarialnym?

Opis informacji, które powinny znaleźć się w akcie notarialnym, dokładnie opisuje ustawa z dnia 14 lutego 1991 roku. Kompletny akt notarialny powinien zawierać następujące dane:
•    dzień i miesiąc oraz rok sporządzenia aktu notarialnego;
•    miejsce sporządzenia dokumentu;
•    imię, nazwisko oraz miejsce, gdzie znajduje się kancelaria notarialna;
•    dane osobowe i imiona rodziców osób fizycznych oraz nazwę i siedzibę osób prawnych lub innych podmiotów uczestniczących w akcie notarialnym;
•    imiona i nazwiska osób działających w imieniu osób prawnych oraz innych osób obecnych przy sporządzeniu aktu notarialnego;
•    oświadczenia stron;
•    stwierdzenie, że akt został odczytany, przyjęty i podpisany;
•    podpisy osób biorących udział w akcie notarialnym;
•    podpis notariusza.
 

Akt notarialny – dokumenty

Aby sporządzić akt notarialny, potrzebne są dokumenty stron umowy kupna-sprzedaży nieruchomości potwierdzające ich tożsamość. To dowód osobisty, a czasami również akt małżeństwa.
Dodatkowo przy spisywaniu aktu notarialnego niezbędne są dokumenty dotyczące kupowanej lub sprzedawanej nieruchomości.
W przypadku spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu potrzebne będzie:
•    zaświadczenie ze spółdzielni mieszkaniowej o braku przeciwwskazań do założenia księgi wieczystej;
•    podstawa nabycia od chwili nabycia pierwotnego;
•    zaświadczenie o braku osób zameldowanych w mieszkaniu.
W przypadku odrębnej własności lokalu potrzebne są następujące dokumenty:
•    zaświadczenie o braku osób zameldowanych;
•    zaświadczenie o braku zaległości w opłatach eksploatacyjnych;
•    zaświadczenie o tym, czy mieszkanie jest położone na obszarze rewitalizacji.
Dodatkowo przy sporządzaniu dokumentu w formie aktu notarialnego niezbędny jest wypis z ksiąg wieczystych lub podanie numeru księgi wieczystej.
 

Protokół zdawczo-odbiorczy

Przed podpisaniem umowy kupna-sprzedaży i dopełnieniem formalności u notariusza dobrze jest sporządzić protokół zdawczo-odbiorczy. Ma on na celu zabezpieczenie porozumienie w kwestii wyposażenia zbywanej nieruchomości. Dodatkowo określa listę rzeczy, która pozostanie w lokalu po przeniesieniu praw własności. Do tego protokół jest uzupełniony o usterki i wady występujące w mieszkaniu. Dokument zdawczo-odbiorczy daje podstawę do ewentualnych roszczeń, w przypadku, gdy sprzedawca, mimo wcześniejszych zapewnień, przekaże lokal w stanie surowym.
 

Wpis w księdze wieczystej

Przy zakupie mieszkania podstawowe czynności to sporządzenia aktu notarialnego oraz dokonanie wpisu do księgi wieczystej. Jest ona publicznym rejestrem, który określa stan prawny nieruchomości. Dokument ten ma zapewnić bezpieczeństwo w obrocie nieruchomościami. Wpis w księdze wieczystej jest jawny i potwierdza, kto jest faktycznym właścicielem mieszkania. Dodatkowo zawiera także informacje o nieruchomości oraz o nałożonych na nią obciążeniach, np. kredyt hipoteczny.
Podatek od czynności cywilnoprawnych PCC
Nabycie nieruchomości powoduje, że na kupującego są nakładane pewne obowiązki formalne i finansowe. Pierwszym z nich jest wypełnienie deklaracji PIT o podatku od czynności cywilnoprawnych (2% wartości nieruchomości). Procedura ta jest wymagana przez Urząd Skarbowy, jednak może być również dokonana u notariusza i tam opłacona.
Fakt nabycia nieruchomości powinien być zgłoszony u zarządcy obiektu, np. w spółdzielni, wspólnocie mieszkaniowej lub administracji. Kolejnym miejscem, gdzie powinien zgłosić się nabywca nieruchomości, jest Urząd Miasta lub Gminy. Należy to zrobić w przypadku, gdy lokal stanowi odrębny przedmiot własności. Na złożenie deklaracji IN-1 do urzędu właściciel mieszkania ma 14 dni od złożenia deklaracji podatkowej.
Podpisanie aktu notarialnego to procedura będąca zwieńczeniem sprzedaży nieruchomości i przenosząca własność nieruchomości ze sprzedającego na kupującego. Dokument taki musi być sporządzony u notariusza i wymaga obecności wszystkich zainteresowanych umową stron.

Zobacz także:
•    Mieszkanie w nowoczesnym stylu
•    Jak urządzić przytulne mieszkanie?